درحياط خانه :

همانجا بمانيد.

از ساختمانها و ديوارها دور شويد و مواظب سقوط اجزاي آن باشيد.

در خيابان :

از ساختمانها و پياده رو ها فاصله بگيريد.

از تيرها و سيمهاي برق فاصله بگيريد.

در اتومبيل :

اتومبيل را در كنار خيابان به دور از تيرها و سيمهاي برق ، ساختمانها و پل هاي سواره رو و پياده رو متوقف كنيد،همانجا بمانيد تا زله تمام شود.

در فروشگاه ، بانك ، ادارات و غيره :

چنانچه ساختمان يك طبقه و داراي فضاي باز مي باشد سريعاً از آن خارج شويد و در صورت دور بودن از در خروجي از قفسه ها،ويترين ها،درهاي شيشه اي و غيره دور شويد.

در مكانهاي امن پناه بگيريد و سر و صورت خود را با كمك آرنجها و كف دستها و يا كيف و كت خود بپوشانيد.

بعد از اتمام زله،با دقت مسير خروج را انتخاب كنيد.

مواظب سقوط تابلوهاي ورودي ساختمان باشيد.

در سينما،ت‍ئاتر،استاديوم و غيره :

به طرف درهاي خروجي ندويد؛در صندلي خود بمانيد و سر و صورت خود را بپوشانيد.

در اداره :

فوراً به زير ميز خود برويد و تا پايان لرزش همانجا بمانيد.

فراموش نكنيد كه بايد قبلاً كامپيوتر و ماشين تحرير را سر جاي خود محكم كرده و قفسه هاي بايگاني را به ديوار وصل كرده باشيد.

استفاده از مواد غذايي فاسد نشدني و سالم كه احتياج به پختن نداشته باشند مانند غذاهاي كنسرو شده.  صرفه جويي در مصرف مواد غذايي و اولويت دادن به آسيب ديدگان.

تأمين آب سالم و نگهداري آن در منابع تميز و در دار.الف-به روش جوشاندن به مدت 5 تا 10 دقيقه. ب-به روش كلر زني با اضافه نمودن 7 قطره محلول كلر مادر به يك ليتر آب

طرز تهيه كلر مادر:با اضافه نمودن يك قاشق غذا خوري پودر كلر به يك ليتر آب محلول كلر مادر بدست مي آيد.

استحمام در اولين فرصت و شستشوي مرتب دستها با آب و صابون.

در صورت وم احداث توالت صحرايي طبق موازين بهداشتي.

اجتناب از پراكنده نمودن زباله ها و فضولات.

زباله ها و فضولات به صورت صحيح دفن گردند.(گودالهاي حفر شده جهت دفن زباله و فضولات دست كم با سي سانتي متر خاك فشرده پوشانده شود.)

مبارزه با ات و جوندگان ناقل بيماري با استفاده از وسايل مناسب و رعايت احتياط لازم.

ضد عفوني و گند زدايي مناسب محل زيست.

دفن جنازه قربانيان و لاشه حيوانات تلف شده طبق موازين بهداشتي.

افرادي كه با اجساد سرو كار دارند بايستي رعايت كامل بهداشت فردي و محيط را بنمايند.

شركت در عمليات نجات مجروحين و آسيب ديدگان.

توجه به هشدارهي مسئولين و همكاري با آنها.

سعي در ايجاد آرامش فكري و سازش با شرايط پيش آمده.

زله هر چند قابل پیش بینی نیست ولی در زمان کوتاهی قبل از آغاز خود دارای علائمی است مانند حركتهاي غير طبيعي حيوانات خصوصا حيوانات خانگي همچون ماهي ، گربه و سگ كه احتمال نگهداري آنها توسط شما در منزل وجود دارد . دوم ايجاد بي دليل حبابهاي هوا بروي سطح آب در استخرها و حوض حياط خانه، هيجان پرندگان به يكباره و سپس سكوت چند لحظه اي قبل از زله ، بالا آمدن آب يا شفافتر يا بشدت گل آلود شدن يا تغيير دماي محسوس آب چاهها و……

آغاز زله

شاهدان زيادي پس از زله گفته اند كه با صدايي عجيب روبرو شده اند بله اين مطلب درست است در ابتدا صدای نامتعارفي شنيده ميگردد و به سرعت لرزش های اوليه که معمولا با شدت بالا نيستند خواهند رسيد و پس از آن موج اصلی با مدت زمان چند ثانيه ای و پس از آن پس لرزه هايی با شدت پائين و اتمام زله !

عزيزان من گاهی اين چند لحظه مابين مراحل زله چند دقيقه وحتی همچون بم چند ساعت است، بصورتي كه خود پيش لرزه ها را ما با زله اصلي اشتباه ميگيريم ، بم در ساعات پايانی شب دو بارلرزيده بود اما عزيزان ما يا با بی توجه به آن در منازل خود خوابيدند و يا چند ساعتی را که سرمای بيرون به آنها امکان تحمل داده بود را در حياطها ماندن و سپس به داخل باز گشته و خوابيدند ! …

پس اول از همه اگر زله کوچکی را تجربه کرديد فراموش نکنيد که ممکن است موج اصلی در راه باشد مکان های امن خانه را برای استراحت در نظر بگيريد . حتمابا هوشياري بخوابيد اگر امکان خوابيدن در حياط را داريد به عنوان يک تفريح هم شده شبی را با عزيزانتان در حياط بيدار بمانيد،البته توجه كنيد كه از آوار ديوارهاي حياط وخودساختمان ايمن باشيد .

قبل از زله

سعي کنيد يک جعبه کمکهاي اوليه در محلي امن و محکم نگهداري کنيد يک راديوي باطري دار چراغ قوه پتو کبريت بيل و کلنگ را در جاي مطمئني قرار دهيد يک ظرف پلاستيکي محتوي آب آشاميدني رادر محلي مستحکم قرار دهيد و هر از چندي آب آنرا عوض کنيد
از نحوه قطع برق آب و گاز مطلع گرديد و اين کار را به همه اهالي خانه ياد بدهيد.
اشياي سنگين را در محل هاي مرتفع قرار ندهيد
محل خواب خود را دور از پنجره ها آيينه ها و قاب عکس قرار دهيد و دقت کنيد که زير آشياي آويختني مثل لوستر گلدانهاي آويز و اشياي تزييني نخوابيد.
اشيا شکستني را در محل امني قرار دهيد
مواد آتش زا را از نزديکي آبگرمکن و اجاق دور کنيد
کليه راههاي خروجي محل زندگي کار يا تحصيل خود را شناسايي کنيد
نحوه کار با کپسولهاي آتش نشاني را فرا بگيريد

فرار از ساختماني که در حال لرزش است حسي غريزي است که ممکن است چندان عاقلانه نباشد در زله ۱۹۳۳ رفتار ساکنان ساختمان مرکزي آتش نشاني بهترين تجربه است که بسياري در حين فرار از ساختمان در حال لرزش گرفتار ديوار در حال فرو ريختن شدند.
اگر خارج از منزل و در فضاي باز و دور از ساختمانها هستيد که برويد به شانستان دعا کنيد.
اگر در داخل کوچه ها يا خيابانهاي باريک هستيد سعي کنيد براي خود جان پناهي پيدا کنيد مثلا به زير اتومبيلها برويد در صورتي که نزديک پنجره هاي بزرگ و تير چراغ برق هستيد از آنها فاصله بگيريد.
اگر داخل اتومبيل هستيد دور از پلهاي هوايي و ساختمانهاي بلند توقف کنيد و تا پايان زله در داخل اتومبيل باقي بمانيد و بعد به حرکت خود ادامه بدهيد.
اگر داخل منزل هستيد در صورت امکان زير ميز يا زير تختخواب يا چهار چوب در پناه ببريد مناطق امن ساختمان خود را از قبل شناسايي کنيد.
هنگام خروج از ساختمان به سمت در هجوم نبريد و تاحد امکان خونسردي خود را حفظ کنيد.
در صورتي که در طبقات بالايي ساکن هستيد به فکر پله هاي اضطراري نباشيد چون غالب آنها از از ساختمان جدا شده اند يا در اثر ريزش خرده سنگ مسدود هستند.
به هيچ عنوان از آسانسور استفاده نکنيد.

پس از پايان زله

الف : ساختمان مسكوني شما در برابر زله مقاومت كرده است :

1- حتما بعد از زله خانه را ترک کنيد و آنجا باقي نمانيد بعضي مواقع ديده شده است که ابتدا يک زله کوچک مثلا ۵ ريشتري روي ميدهد بعد از چند دقيقه زله بزرگتري اتفاق ميافتد بنا بر اين بعد از خاتمه اولين لرزش خانه را ترک کنيد راديو را براي شنيدن دستورات اضطراري روشن کنيد و فکر تلفن را از سرتان بيرون کنيدبراي شروع به حركت در منزل دقت كنيد تا بعلت بريدگي پايتان صدمه نبينيد ، ميتوانيد بكمك ملافه و يا تكه اي از لباس خود از يك كتاب نازك كه بتوان به آن انحنا داد و يا يك مجله ، كفش بسازيد .

2- دقت به بوي گاز داشته باشيد احتمال آتش سوزي بالاست !پس آب و برق و گاز منزل را قطع کنيد.پس از پایان یافتن زله در صورتي که آب قطع شده است از اب داخل منبع آبگرمکن هم ميتوانيد استفاده کنيد.

3- در حركت بسوي بيرون گروهي حركت نكنيد شما ابتدا جلو برويد و بقيه خانواده تك تك به دنبال شما حركت كنند تا در صورت هرگونه احتمال ريزش همچون آسيب ديدگي دهانه چاهي كه در مسير خروج شما طوقه آن ريزش نموده ، احتمال تخريب دهانه بعلت سنگيني حركت جمعي و سقوط در چاه براي خانواده كم گردد .

4- اول خانواده را در خيابان رو بروي منزلتان اسكان بدهيد سپس براي جمع آوري لوازم مورد نياز به داخل باز گرديد چرا كه ممكن است زله ديگري با شدت بيشتر در راه باشد !

5- با تشكيل هسته محلي در كوچه خود امكان تامين امنيت را براي خانواده خود بوجود بياوريد ( چند خانواده در كنار يكديگر تشكيل هسته محلي را ميدهند ).

6- تا حد ممکن بر روي آوار حرکت نکنيد چون امکان دارد افرادي زير فضاي خالي آوار وجود داشته باشند که حرکت شما باعث ريزش آوار بر روي آنها شود.

7- اگر مجروحي را در زير آوار پيدا ميكنيد حتما در هنگام بيرون آوردن او دقت كنيد تا بر اثر فشار به ستون فقرات او در هنگام بيرون كشيدن ، موجب شكستن مهره هاي كمر و فلج او بعلت قطع نخاع نگرديد .

ب : ساختمان مسكوني شما در برابر زله مقاومت نكرده است و شما در زير آوار گرفتار شده ايد :

اولا بجای انكه از همان اول شروع به فرياد زدن بكنيد ببينيد در چه وضعيت هستيد. ايا هوا برای تنفس شما به مقدار كافی وجود دارد. در تاريكی مطلق در زير اوار از صدا زدن به آرامی و يا سوت زدن و توجه به انعكاس صدا حجم فضاي پيرامونتان براي شما مشخص خواهد شد، اگر حجم هواي شما كم است، جدا از سرو صدای بی خود و ايجاد هيجان مضاعف خود داری كنيد هيجان شديد ، حركت سريع و فرياد زدن به سرعت اكسيژن شما را به پايان ميبرد و بدنتان هم بعلت تعرق زياد سريعا آب خود را از دست ميدهد ، به دقت گوش بدهيد تا صدا های پيرامون شما به شما اعلام كند كه كسی در نزديكی شما بروی آوار حركت ميكند ، اكنون اگر ميتوانيد فرياد بزنيد اما توجه كنيد فرياد پی در پی و باشدت بالا صدا و قدرت حنجره شمارا تحليل ميبرد پس با دقت عمل كنيد . بقول راننده كاميونها ( تند نرو التماس نكن )

اگر امكان فرياد زدن بنا بر هر دليلی نداری ميتوانی با سوت زدن كمك بخواهی و اگر امكان انرا هم نداری از روش ضربه زدن استفاده كن دستان و پاها را در صورت امكان به اشيا كنارشان بشرط عدم ريزش بيشتر اوار بزن اين صدا ها بشرط سكوت در بيرون قابل شنيدن هستند بس دقت كن صداهای ارام ترا در صورتی خواهند شنيد كه ترا توسط ابزار زنده يابی پيدا كرده باشن والا در شلوغی و ازدحام از صداهای ارام كاری بر نمی ايد پس بهتر است در زمان سكوت در خارج از ضربه های ارام كمك بگيرد

البته زمان ارامش بيرون نشان دهنده رسيدن شب است و اين زمانی است كه گروه های زنده ياب در سكوت شب با روش اعلام حضور به مدت يك دقيقه و سكوت پس از ندا به مدت چهار دقيقه بدنبال علائمی همچون صداهای ضربه ای و ناله ها هستند( البته اگر دوره های زنده يابی جمعيت كاهش خطرات زله را ديده باشند ).